Czy ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej z 5 grudnia 2024 r. narusza Konstytucję? Prof. ucz. dr Piotr Pałka wyjaśnia kontrowersje wokół Miejsc Doraźnego Schronienia (MDS)

Nowelizowana i obowiązująca od 5 grudnia 2024 r. ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa obywateli i usprawnienie działań w sytuacjach kryzysowych. Jednak, jak wskazuje prof. ucz. dr Piotr Pałka z kancelarii DERC PAŁKA, nowe przepisy mogą naruszać konstytucyjne prawo do przyzwoitej legislacji oraz ograniczać swobodę działalności gospodarczej, co budzi poważne kontrowersje – zwłaszcza w kontekście obowiązku tworzenia tzw. Miejsc Doraźnego Schronienia (MDS).

MDS – dobre założenie, problematyczna realizacja

Zgodnie z założeniami ustawodawcy, Miejsca Doraźnego Schronienia mają zapewniać ludności schronienie w sytuacjach zagrożenia, np. podczas działań wojennych, klęsk żywiołowych czy skażeń chemicznych. W teorii brzmi to jak odpowiedzialne podejście do bezpieczeństwa obywateli, jednak w praktyce przepisy są nieprecyzyjne, a ich realizacja może mieć poważne konsekwencje dla rynku nieruchomości oraz całej gospodarki budowlanej.

Z jednej strony rząd deklaruje ambitne cele rozwoju mieszkalnictwa, zapowiadając nowe programy wspierające budowę mieszkań i zwiększające dostępność lokali dla obywateli. Z drugiej strony — przepisy ustawy mogą skutecznie sparaliżować inwestycje deweloperskie. Obowiązek organizowania MDS-ów może bowiem zostać nałożony na właścicieli nieruchomości, deweloperów, spółdzielnie mieszkaniowe, a nawet prywatnych inwestorów — i to bez jasnych kryteriów, lokalizacji czy dofinansowania.

Czy ustawa łamie Konstytucję?

Jak wskazuje prof. Piotr Pałka, nowe przepisy mogą naruszać zasadę przyzwoitej legislacji, wynikającą z art. 2 Konstytucji RP. Ta zasada zobowiązuje ustawodawcę do tworzenia przepisów:

jasnych, precyzyjnych i zrozumiałych,

spójnych wewnętrznie i systemowo,

niewprowadzających nieuzasadnionego chaosu prawnego,

a przede wszystkim przewidywalnych dla adresatów prawa.

Tymczasem zapisy dotyczące MDS-ów pozostawiają wiele kwestii bez odpowiedzi – kto ma je organizować, gdzie mają się znajdować, jakie warunki muszą spełniać i jak będą finansowane? Brak rozporządzeń wykonawczych tylko pogłębia niepewność.

Ponadto wprowadzenie niejasnych obowiązków może prowadzić do paraliżu inwestycyjnego, co z kolei uderza w wolność prowadzenia działalności gospodarczej gwarantowaną przez art. 22 Konstytucji RP.

Mieszkalnictwo kontra bezpieczeństwo: konflikt interesów?

Nowe obowiązki mogą w praktyce zniechęcać deweloperów do realizacji projektów mieszkaniowych, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, gdzie infrastruktura do utworzenia MDS-ów może być niewystarczająca. Brak doprecyzowania skutkuje tym, że niektórzy inwestorzy mogą wstrzymać nowe budowy lub całkowicie wycofać się z planowanych projektów, nie chcąc ryzykować kar administracyjnych lub ponosić kosztów dostosowania inwestycji do niejasnych przepisów.

W efekcie – zamiast wspierać rozwój budownictwa mieszkaniowego – ustawa może go znacząco ograniczyć. To rodzi pytanie: czy bezpieczeństwo musi być osiągane kosztem rozwoju gospodarczego i wolności obywatelskich?

Kto, gdzie i jak ma organizować MDS?

To jedno z kluczowych pytań, które zadają sobie zarówno inwestorzy prywatni, jak i jednostki samorządu terytorialnego. Wciąż nie wiadomo, czy MDS mają być lokalizowane w budynkach użyteczności publicznej, nowych inwestycjach mieszkaniowych, czy może w istniejącej infrastrukturze podziemnej. Niejasności dotyczą także kwestii finansowania – czy koszty ich utworzenia i utrzymania będą spoczywać na gminach, państwie, czy bezpośrednio na przedsiębiorcach?

Ekspert wyjaśnia: jakie są największe zagrożenia?

W obszernej analizie opublikowanej na portalu Administrator24, prof. ucz. dr Piotr Pałka wyjaśnia, dlaczego nowe przepisy wymagają pilnej korekty lub przynajmniej doprecyzowania w aktach wykonawczych. W szczególności zwraca uwagę na:

ryzyko niekonstytucyjności niektórych zapisów ustawy,

możliwe naruszenie praw przedsiębiorców i właścicieli nieruchomości,

brak systemowego podejścia do organizacji MDS,

możliwość zablokowania rządowych programów mieszkaniowych przez nieadekwatne obciążenia regulacyjne.

📌 Pełna analiza dostępna jest pod linkiem:

👉 https://www.administrator24.info/artykul/opinie-i-analizy/281634,miejsca-doraznego-schronienia